ۇلى دالادان تاراسقان, ىنتىماعى جاراسقان

قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ مەملەكەت باسشىسى رەتىندە العاشقى ەۋروپالىق ليدەردى قابىلدادى. ەلىمىزگە ماجارستاننىڭ پرەمەر-مينيسترى, ۆەنگرييانى 2010 جىلدان بەرى باسقارىپ كەلە جاتقان ۆيكتور وربان كەلدى. ايتقانداي, قازاقتار دا, ۆەنگرلەر دە وزدەرىن عۇنداردىڭ ۇرپاعى سانايدى. بۇل وسى ەلدىڭ Hungary دەگەن حالىقارالىق اتاۋىندا كورىنىس بەرگەن.
ق.توقاەۆ بيىك مارتەبەلى مەيمانىمەن اقوردادا كەزدەستى. رەسمي قارسى الۋ سالتا­ناتىنان كەيىن ەكى ەل باسشىلارى ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىق, وڭىرلىك جانە حا­لىق­ارالىق كۇن تارتىبىندەگى وزەكتى ماسەلەلەر جونىندە جوعارى دەڭگەيدە كەلىسسوزدەر جۇرگىزدى. قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاق-ماجار ستراتەگييالىق سەرىكتەستىگىنىڭ وزارا سەنىمگە نەگىز­دەلگەنىن اتاپ وتە كەلە, ۆەنگرييا پرەمەر-مينيسترى – وزىنىڭ قازاقستان پرەزيدەنتى رەتىندە قابىلداپ وتىرعان بىرىنشى ەۋروپالىق باسشى ەكەنىن مالىم ەتتى.
– قازاقستان مەن ماجارستاندى ورتاق قۇندىلىقتار مەن تاريحي تۇپ-توركىن بىرىكتىرەتىنىن وزىڭىز بىلەسىز! مەن سىرتقى ىستەر مينيسترى لاۋازىمىن اتقارعان كەزدە ەكىجاقتى قاتىناستارىمىزدىڭ قالىپ­تاسۋىنا كۋا بولدىم. ورتالىق ەۋروپا ەلدەرىنىڭ ىشىندە قازاقستاننىڭ ەلشىلىگى اشىلعان تۇڭعىش ەل بولعانى ۇشىن ماجارس­تانعا ەرەكشە ريزا­شىلىعىمىزدى بىلدىرەمىز, – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
مەملەكەت باسشىسى ەلىمىزدىڭ سىرتقى ساياساتىندا ەلباسىنىڭ ستراتەگييالىق باعدارىن جالعاستىرا بەرەتىنىن, ماجارس­تانمەن جان-جاقتى ىنتىماقتاس­تىعىمىزدى نىعايتۋعا بەيىلدى ەكەنىن نىقتادى.
قاسىم-جومارت كەمەلۇلى ۆيكتور ورباندى ماجارستاننىڭ ەۋروپالىق وداققا مۇشە بولعانىنا 15 جىل جانە ناتو-عا كىرگەنىنە 20 جىل تولۋىنا وراي مەرەيتولارىمەن قۇتتىقتادى. ول بۋداپەشتتىڭ حالىقارالىق ارەناداعى بەدەلىنىڭ ارتۋى جانە ماجار ەكونومي­كاسىنىڭ تۇراقتى وسۋى قازىرگى ۇكىمەت سايا­ساتىنىڭ تيىمدىلىگىن كورسەتەتىنىن ايتتى.
اقورداداعى جوعارى دەڭگەيدەگى كەلىس­سوزدەر اياقتالعاسىن, قوس مەملەكەت باس­شى­سى اقپارات قۇرالدارى وكىلدەرىنىڭ الدىنا شىعىپ, بريفينگ وتكىزدى. ق.توقاەۆ ۆ.ورباننىڭ قازاقستانعا رەسمي ساپارى قازاق-ماجار قارىم-قاتىناستارى تاري­حى­نىڭ جاڭا بەتىن اشاتىنىن مالىم ەتتى.
– ماجارستان – ورتالىق ەۋروپا ەلدەرىنىڭ ىشىندە قازاقستانمەن ستراتە­گييالىق سەرىكتەستىك تۋرالى دەكلاراتسيياعا قول قويعان تۇڭعىش ەل. بۇل – وزارا تۇ­سىنىستىكتىڭ جوعارى دەڭگەيدە ەكەنىن, نۇر-سۇلتان مەن بۋداپەشتتىڭ وزارا ىنتى­ماقتاستىقتى نىعايتۋعا دەگەن ۇمتىلىسىن راستايدى. بىز ماجارستاندى ورتالىق جانە شىعىس ەۋروپا ايماعىنداعى, سونداي-اق ەۋروپالىق وداق اياسىنداعى نەگىزگى ارىپ­تەسىمىز دەپ سانايمىز, – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
ول ەلدەرىمىزدى ساياسي جانە ەكونو­ميكالىق مۇددەلەرىمىزبەن قاتار, ورتاق تاريحي تامىرلار دا بىرىكتىرەتىنىن ەسكە سالدى.
– ۇلى دالا كوشپەندىلەرىنىڭ 100 مىڭنان استام ۇرپاعىن بىرىكتىرىپ وتىر­عان «ۆەنگرييا قىپشاقتارىنىڭ ودا­عىنا» قا­زاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ن.نازارباەۆ قۇرمەتتى ليدەر بولىپ ساي­لاندى. بۇل – ەلباسىنىڭ ەكى­جاقتى قارىم-قا­تىناستاردى دامىتۋعا قوسقان ۇلەسىن مويىن­داۋ بولىپ سانالادى, – دەدى مەملەكەت باسشىسى.
ق.توقاەۆ اقورداداعى كەلىسسوزدەر بارىسىندا ساياسي, ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە مادەني-گۋمانيتارلىق سالالارداعى وزارا ىس-قيمىلداردىڭ باسىمدىقتى باعىتتارى ايقىندالعانىن جۋر­ناليستەرگە مالىمدەدى. ستراتەگييالىق كەڭەس پەن ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جونىن­دەگى ۇكىمەتارالىق كوميسسييانىڭ جۇمى­سىنا ەرەكشە مان بەرىلگەن.
– 29-30 ساۋىردە نۇر-سۇلتان قالاسىندا وتەتىن ستراتەگييالىق كەڭەستىڭ 3-وتى­رىسىنا قاتىسۋ ۇشىن ماجارستان ۆيتسە-پرەمەرى – قارجى مينيسترى ميحاي ۆارگا باستاعان اۋقىمدى بيزنەس دەلەگاتسييانىڭ كەلۋى كۇتىلۋدە. بۇل كەزدەسۋ ساۋدا-ەكو­نو­ميكالىق جانە ينۆەستيتسييالىق سەرىك­تەس­تىگىمىزدى ودان ارى كەڭەيتۋگە سەپتىگىن تيگىزەدى, – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.
مەملەكەت باسشىسى ماجارلىق ىسكەر توپ وكىلدەرىن قازاقستاندا بەلسەندى قىزمەتتى ورىستەتۋگە شاقىردى.
قازاقستان پرەزيدەنتى ق.توقاەۆ جەمىستى جانە مازمۇندى كەلىسسوزدەر ۇشىن ۆيكتور وربانعا ريزاشىلىعىن بىلدىرىپ, وسى ساپار تيىمدى ىنتىماقتاستىقتى ودان ارى نىعايتۋعا زور مۇمكىندىك بەرەتىنىنە سەنىمدى ەكەنىن ايتتى.

ايحان شارىپ