سوت تالابى ساقتالسا

جوعارعى سوت توراعاسى جاقىپ اسانوۆ جوعارعى سوت ورگانىنىڭ كەزەكتى جالپى وتىرىسىن وتكىزدى. وتىرىس جۇمىسى ونلاين رەجيمدە ينتەرنەتتەن تىكەلەي تاراتىلدى. كۇن تارتىبىنە سايكەس, وندا جوعارعى سوتتىڭ «سوت شەشىمى تۋرالى» نورماتيۆتىك قاۋلىسىنا ەنگىزىلەتىن وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار تالقىلاندى.

جيىن جۇمىسىنا جوعارعى سوت سۋديالارى, عىلىمي-كونسۋل­ت­ا­­تيۆ­تىك كەڭەس مۇشەلەرى, سونداي-اق كونستي­تۋتسييالىق كەڭەستىڭ, باس پرو­كۋرا­تۋ­رانىڭ, ادىلەت جانە ىشكى ىستەر مينيستر­لىكتەرىنىڭ, مەم­لە­كەت­تىك قىزمەت ىستەرى جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ىس-قيمىل اگەنتتىگىنىڭ, مەملەكەتتىك كىرىس­تەر كوميتەتىنىڭ, سالا­لىق جانە كاسىپكەرلىك قاۋىم­داس­تىق­تاردىڭ وكىلدەرى قاتىستى.
جوعارعى سوت سۋدياسى ايگۇل ساپاروۆا نورماتيۆتىك قاۋلى جوبا­سىن تانىستىردى. «سوت شەشىمى كەلىپ تۇسكەن تالاپ ارىزدىڭ جاۋا­بىن قامتىپ قانا قويماي, وعان قويى­لا­تىن تالاپتاردى ساق­تاي وتىرىپ جاسالعانى وتە ماڭىز­دى. قازىر, وكىنىشكە قاراي, بىز ار سوت شەشىمى تۋرالى ولاي ايتا المايمىز» – دەپ اتاپ وتتى ول. جوعارعى سوت ىسكە اسىرىپ جاتقان «ساپالى ناتيجە» جوباسى اياسىندا بىرىنشى ساتىداعى سوتتاردىڭ 300 شەشىمىنىڭ اربىر ۇشەۋى ۇسىنىلعان تالاپتارعا – نە فورماسى بويىنشا, نە مازمۇنى بويىنشا سايكەس كەلمەيتىنى انىقتالعان. سۋديانىڭ ايتۋىن­شا, سوت اكتىلەرى تۇسىنىكسىز, تاراپ­تاردى سەندىرە المايدى, ارى ىس ۇشىن ماڭىزى جوق ارتىق اقپاراتتان, داۋعا قاتىسى جوق زاڭ ۇزىندىلەرىن قايتالاۋلار مەن دايەكسوزدەردەن تۇرادى.
بۇل رەتتە قابىلدانعان شەشىم­­نىڭ ۋاجدەرىن دۇرىس كور­سە­تۋدىڭ ماڭىز­دى­لىعىنا جانە سوت اكتى­سىنىڭ قۇرىلى­مىنا قويى­لا­تىن تالاپتاردىڭ ساقتا­لۋىنا باسا نازار اۋدارىلدى. جاڭا نورماتيۆتىك قاۋلى (نق) سوت اكتىسىن كومپيۋتەردە دايىنداۋ كەزىندە بىرىڭعاي قارىپ­پەن جۇرگىزۋ, ونىڭ كولەمى, بايان­داۋ­دىڭ وزگە دە سيپاتتامالارى تۋرالى تالاپتاردى قامتيدى. ول ارقىلى «ەلەكتروندىق قۇجات جانە ەلەكتروندىق تسيفرلى قول­تاڭ­با تۋرالى» زاڭىنىڭ ساقتالۋى قامتا­ماسىز ەتىلەدى.
استانا قالاسى سارىارقا اۋ­داندىق سوتىنىڭ توراعاسى ارمان جۇكەنوۆ وز سوزىندە نق بىرىنشى ساتىداعى سوتتار ۇشىن دۇرىس, ساۋاتتى ارى لوگيكالىق سارا­لانعان سوت اكتىسىن جازۋدا باعىت-باعدار بولادى دەپ ساناي­تى­­نىن جەتكىزدى. «نق-نىڭ ۇسى­نى­لىپ وتىرعان رەداكتسيياسى سوتتارعا تۇپكىلىكتى شەشىمدەردى قۇراستىرۋ كەزىندە كورسەتىلگەن ادىستەمەنى پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. وسىنداي سوت اكتىسى, سوزسىز, پروتسەسكە قاتىسۋشىلارىنىڭ جانە جوعارعى ساتىداعى سۋديالاردىڭ قابىلداۋىنا جانە تۇسىنۋىنە وڭاي بولادى. شەشىمدى قۇراستىرۋدىڭ جاڭارتىلعان فورماتى ازاماتتار­دىڭ سوتقا سەنىم دەڭگەيىن ارتتى­رۋعا قوسىمشا نەگىز بولادى» دەدى ا.جۇكەنوۆ.
جالپى وتىرىسقا قاتىسۋ­شى­لار نق جوباسىن تالقىلاپ, وعان ۇسى­نىس­تار مەن ەسكەرتۋلەر ەنگىزدى. قۇجات رەداكتسييالىق جۇمىستاردان كەيىن جالپى وتىرىستا تۇپكىلىكتى بەكىتىلەدى.

ايحان شارىپ